Bạch biến có nguy hiểm không
Bạch biến là một bệnh lý da liễu khá phổ biến nhưng vẫn còn nhiều hiểu lầm xung quanh nó. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh bạch biến, nguyên nhân, triệu chứng, các phương pháp điều trị hiện có, cũng như cách sống khỏe mạnh với căn bệnh này. Và giải đáp câu hỏi bạch biến có nguy hiểm không cho bạn đọc.
Bệnh bạch biến là gì?
Bạch biến (Vitiligo) là một rối loạn sắc tố da mãn tính, trong đó các tế bào melanocyte (tế bào sản xuất sắc tố melanin) bị suy giảm hoặc mất chức năng. Điều này dẫn đến sự xuất hiện của các mảng da trắng hoặc nhạt màu trên cơ thể. Bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ vùng da nào, nhưng thường gặp nhất ở những vùng tiếp xúc với ánh nắng như mặt, tay, chân và lưng.
Bạch biến ảnh hưởng đến khoảng 1-2% dân số toàn cầu, không phân biệt giới tính, chủng tộc hay độ tuổi. Tuy nhiên, dấu hiệu bệnh bạch biến thường bắt đầu xuất hiện ở độ tuổi 20-30 và có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh bạch biến
Mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định đầy đủ, các nhà khoa học tin rằng bạch biến có thể do nhiều yếu tố phức tạp tương tác với nhau:
Di truyền : Khoảng 20% người bệnh có tiền sử gia đình mắc bạch biến. Các nghiên cứu đã xác định được nhiều gen liên quan đến nguy cơ phát triển bạch biến, bao gồm NALP1, PTPN22 và CTLA4.
Rối loạn tự miễn: Hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào melanocyte, dẫn đến sự phá hủy của chúng. Bạch biến thường xuất hiện cùng với các bệnh tự miễn khác như bệnh tuyến giáp Hashimoto, bệnh Addison hoặc bệnh tiểu đường type 1.
Stress oxy hóa: Sự mất cân bằng giữa các chất chống oxy hóa và gốc tự do trong cơ thể có thể gây tổn thương cho các tế bào melanocyte. Nghiên cứu cho thấy người bệnh bạch biến có mức độ stress oxy hóa cao hơn người bình thường.
Yếu tố môi trường: Tiếp xúc với một số hóa chất độc hại như phenol có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm bệnh bạch biến. Tổn thương da, cháy nắng nặng hoặc stress tâm lý cũng có thể là yếu tố kích hoạt bệnh ở những người có nguy cơ.
Lý thuyết thần kinh: Một số nhà khoa học cho rằng các chất dẫn truyền thần kinh như norepinephrine có thể ảnh hưởng đến sự sống còn của tế bào melanocyte.
Triệu chứng và diễn tiến của bệnh bạch biến
Mảng da mất sắc tố
Xuất hiện các mảng da trắng hoặc nhạt màu, ranh giới rõ ràng. Kích thước mảng bạch biến có thể từ vài millimét đến vài centimét. Hình dạng không đều, có thể tròn, oval hoặc không định hình.
Vị trí xuất hiện
Thường gặp ở vùng tiếp xúc ánh nắng: mặt, cổ, tay, chân. Có thể xuất hiện ở các nếp gấp của cơ thể: nách, bẹn, khuỷu tay, đầu gối. Vùng quanh các lỗ tự nhiên: miệng, mắt, mũi, bộ phận sinh dục.
Ảnh hưởng đến lông tóc
Tóc hoặc lông mọc trên vùng da bị ảnh hưởng có thể bị bạc sớm. Ở một số trường hợp, có thể ảnh hưởng đến lông mày, lông mi.
Đặc điểm khác
Các mảng bạch biến thường đối xứng hai bên cơ thể. Vùng da bị ảnh hưởng dễ bị cháy nắng hơn do thiếu melanin bảo vệ. Đôi khi có cảm giác ngứa nhẹ trước khi mảng bạch biến xuất hiện.
Diễn tiến của bệnh có thể khác nhau ở mỗi người
Tiến triển nhanh: Bệnh lan rộng nhanh chóng trong vòng vài tháng.
Tiến triển chậm: Mảng bạch biến phát triển từ từ trong nhiều năm.
Ổn định: Bệnh dừng lại ở một mức độ nhất định và không lan rộng thêm.
Tự hồi phục: Hiếm gặp, nhưng có trường hợp sắc tố da tự phục hồi mà không cần điều trị.
Bạch biến có nguy hiểm không?
Câu trả lời ngắn gọn là: Bạch biến không nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nó có thể gây ra một số vấn đề đáng quan tâm:
Ảnh hưởng tâm lý
Nhiều người bệnh cảm thấy tự ti, lo lắng về ngoại hình. Có thể dẫn đến trầm cảm, rối loạn lo âu, giảm chất lượng cuộc sống. Ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội và công việc.
Tăng nguy cơ cháy nắng
Vùng da bị bạch biến thiếu melanin bảo vệ, dễ bị tổn thương do tia UV. Cần đặc biệt chú ý bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời.
Tăng nguy cơ ung thư da
Mặc dù hiếm gặp, nhưng vùng da bị bạch biến có nguy cơ cao hơn phát triển ung thư da. Cần kiểm tra da định kỳ và sử dụng kem chống nắng hàng ngày.
Rối loạn thị giác
Nếu bạch biến ảnh hưởng đến mắt, có thể gây viêm mống mắt hoặc võng mạc. Trong một số trường hợp, có thể ảnh hưởng đến thị lực.
Rối loạn thính giác
Hiếm gặp, nhưng bạch biến có thể ảnh hưởng đến các tế bào sắc tố trong tai trong. Có thể dẫn đến mất thính lực ở một số trường hợp.
Bệnh tự miễn khác
Người bị bạch biến có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh tự miễn khác như bệnh tuyến giáp, tiểu đường type 1, bệnh Addison.
Phương pháp chẩn đoán bệnh bạch biến
Chẩn đoán bạch biến thường dựa vào các phương pháp sau:
Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ các mảng da mất sắc tố. Sử dụng đèn Wood (đèn cực tím) để quan sát rõ hơn ranh giới và mức độ mất sắc tố.
Tiền sử bệnh
Tìm hiểu về thời điểm xuất hiện, diễn tiến của bệnh. Xem xét tiền sử gia đình và các bệnh lý kèm theo.
Sinh thiết da
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể lấy một mẫu nhỏ da để kiểm tra dưới kính hiển vi. Giúp xác định sự vắng mặt của tế bào melanocyte.
Xét nghiệm máu
Kiểm tra chức năng tuyến giáp và các dấu hiệu của bệnh tự miễn khác. Đánh giá mức độ vitamin B12, axit folic và các chất dinh dưỡng khác.
Chẩn đoán phân biệt
Loại trừ các bệnh lý da khác có biểu hiện tương tự như nấm da, bạch biến hóa…
Phương pháp điều trị bệnh bạch biến
Hiện nay chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn bệnh bạch biến, nhưng có nhiều cách để kiểm soát và cải thiện tình trạng:
Điều trị bằng thuốc
Thuốc cảm quang :
Thuốc bôi meladinine 0,1% giúp cung cấp sắc tố da tại chỗ
Thuốc uống meladinine 10mg giúp cung cấp sắc tố da từ bên trong
Kết hợp cả bôi và uống để vùng da bạch biến thu hẹp lại và mờ về trạng thái ban đầu
Kem corticosteroid:
Giúp phục hồi sắc tố da ở một số vùng, đặc biệt là ở mặt và cổ.
Cần sử dụng thận trọng do có thể gây teo da nếu dùng lâu dài.
Thuốc ức chế miễn dịch:
Tacrolimus hoặc pimecrolimus dạng kem.
An toàn hơn corticosteroid, phù hợp cho điều trị dài hạn.
Thuốc uống:
Corticosteroid đường uống: Sử dụng trong thời gian ngắn để kiểm soát bệnh tiến triển nhanh.
Các thuốc ức chế miễn dịch khác như methotrexate hoặc cyclosporine trong trường hợp nặng.
Bạn có thể tham khảo các hội nhóm cộng đồng bạch biến để có phương pháp điều trị tốt nhất
Liệu pháp ánh sáng
PUVA (Psoralen + UVA):
- Kết hợp thuốc làm nhạy cảm ánh sáng (psoralen) với tia cực tím A.
- Hiệu quả cao nhưng có thể gây tác dụng phụ như cháy nắng, tăng nguy cơ ung thư da.
UVB dải hẹp:
- An toàn hơn PUVA và có thể sử dụng cho trẻ em.
- Thường yêu cầu 2-3 lần điều trị mỗi tuần trong nhiều tháng.
- Đèn UVB 311nm có tác dụng ổn định quá trình mất sắc tố: điều hòa miễn dịch tại chỗ và toàn thân. Kích thích tế bào sắc tố còn lại ở nang lông
- Sử dụng tia UVB cường độ cao, tập trung vào vùng da bị ảnh hưởng.
- Hiệu quả cho các mảng bạch biến nhỏ, đặc biệt là ở mặt và cổ.
Phẫu thuật
Cấy ghép da:
- Phù hợp cho các vùng bạch biến nhỏ và ổn định.
- Lấy mảnh da khỏe mạnh từ vùng khác của cơ thể và ghép vào vùng bị bạch biến.
Cấy ghép tế bào melanocyte:
- Kỹ thuật tiên tiến, hiệu quả cao nhưng chi phí đắt.
- Tách chiết và nuôi cấy tế bào melanocyte từ vùng da khỏe mạnh, sau đó cấy vào vùng bị bạch biến.
Điều trị bổ sung:
Kem chống nắng:
- Bảo vệ vùng da bị ảnh hưởng khỏi tia UV.
- Sử dụng kem chống nắng có SPF 30 trở lên hàng ngày.
Kem che khuyết điểm:
- Giúp cân bằng màu sắc da, cải thiện ngoại hình.
- Có các loại kem chuyên dụng cho người bị bạch biến.
Bổ sung vitamin và khoáng chất:
- Đặc biệt là vitamin B12, axit folic và đồng.
- Giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và hỗ trợ quá trình tái tạo sắc tố.
Bệnh bạch biến, mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể gây ra những thách thức đáng kể về mặt thể chất và tinh thần. Hiểu rõ về bệnh, áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp và duy trì thái độ tích cực là chìa khóa để sống khỏe mạnh với bạch biến. Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc trong hành trình này. Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế, gia đình và cộng đồng, bạn hoàn toàn có thể sống một cuộc sống trọn vẹn và ý nghĩa.
Liên hệ tư vấn và hỗ trợ
Dược sĩ Hải: 0869191080 (zalo)
Dược sĩ Thủy: 0869065421 (zalo)
Thông tin tham khảo
https://hosrem.org.vn/ckfinder/userfiles/files/xbb2407241.pdf
https://ydct-8dichvucong.moh.gov.vn/File/GoToViewTaiLieu?url=Temp\f48d47e9-5103-4cf5-bb25-845c4f645764\xbb2407242_20240724_184100.pdf
http://itsts.gov.vn/uploads/userfiles/file/xbb2407243.pdf
http://truongytetayninh.edu.vn/userfiles/file/xbb2407244.pdf
https://ktcn.tvu.edu.vn/public/ckfinder/files/PDF/xbb2407245.pdf
https://dmec.moh.gov.vn/documents/10182/56297826/upload_00030888_1721821435312.pdf
https://dvc.medinet.org.vn/DesktopModules/DataExchange/API/APIDataExchange/DownloadFile?name=Alfresco/SoyTeTPHCM/2024/7/DVC_24072406442121_43595.pdf&filenameDownload=xbb2407247.pdf
https://benhvien09.gov.vn/UploadFile/files/xbb2407248.pdf
https://khoadientu.uneti.edu.vn/public/storage/uploads/files/uneti/xbb2407249.pdf
http://daotao.smp.udn.vn/Images/News/files/xbb24072410.pdf
http://learn.tokyo-human.edu.vn/Uploads/files/xbb24072411.pdf
https://tuyensinhdaihoc.hup.edu.vn/FileManager/Upload/files/pdf/xbb24072412.pdf
https://tuyensinhhccp.edu.vn/FileManager/Upload/files/xbb24072413.pdf
https://gdtp.xaydung.gov.vn/Content/images/files/xbb24072414.pdf
https://soxd.baria-vungtau.gov.vn/FileUpload/files/xbb24072415.pdf
http://quangbinhwdf.org.vn/3cms/upload/qhtpnpt/File/xbb24072416.pdf
http://qlvt1.mt.gov.vn/documents/10182/61215000/1721825898568.pdf
https://dichvucong.dav.gov.vn/File/GoToViewTaiLieu?url=Temp\d110924d-766a-4dd1-9d25-247d4733b1dc\xbb24072418_20240724_184154.pdf
https://www.utc.edu.vn/upload/files/xbb24072419.pdf
https://wdf.quangbinh.gov.vn/3cms/upload/qhtpnpt/File/xbb24072420.pdf
